Opodatkowanie importu usług brokerskich

05-11-2012 | Adam Janiak, Dziennik Ubezpieczeniowy

Podmioty posiadające status brokera ubezpieczeniowego mogą, poza samodzielnym wykonywaniem czynności pośrednictwa, importować usługi brokerskie. Do rozstrzygnięcia pozostaje kwestia, czy przedmiotowy import podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, czy też jest od takiego opodatkowania zwolniony.

Obowiązek podatkowy zasadniczo powstaje po stronie polskiego brokera ubezpieczeniowego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (zw. dalej ustawą VAT). Zgodnie z nim podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników, nie posiadających siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju. W związku z powyższym, polski broker, jako usługobiorca świadczonych na jego rzecz usług przez zagranicznego brokera ubezpieczeniowego, będzie zobligowany do rozliczenia podatku VAT, tj. opodatkowania według właściwej stawki podatkowej, bądź zastosowania zwolnienia z opodatkowania. Wskazać również należy, iż w sytuacji w której usługi świadczone przez brokerów zagranicznych będą zwolnione z podatku VAT, obowiązek podatkowy nie powstanie również po stronie brokera polskiego. Określenie istnienia ww. obowiązku podatkowego zależy od inferencji przepisów podatkowych odnoszących się do przedmiotowych zwolnień.

Nowela ustawy VAT

W dniu 1 stycznia 2011 r. weszła w życie nowelizacja ustawy VAT w zakresie usług pośrednictwa ubezpieczeniowego, dostosowująca polskie prawo do prawa unijnego. Zmieniła ona zasady uznawania usług za zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT poprzez enumeratywne wyliczenie w ustawie usług zwolnionych, rezygnując tym samym ze stosowanego dotychczas odwołania do odpowiednich punktów Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. Zwolnieniem objęto usługi ubezpieczeniowe, reasekuracyjne oraz pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Pośrednictwo ubezpieczeniowe a czynności brokerskie

W związku z powyższym, aby rozstrzygnąć, czy przedmiotowe usługi świadczone przez zagranicznego brokera ubezpieczeniowego mogą korzystać ze zwolnienia z VAT, kluczowe jest zdefiniowanie terminu usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych.

Z uwagi na fakt, iż znowelizowana ustawa VAT nie reguluje powyższego zagadnienia, należy przywołać definicję pośrednictwa ubezpieczeniowego z ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 2 i 4 ww. ustawy, pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia. Ponadto pośrednictwo ubezpieczeniowe jest wykonywane wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów. Czynności brokerskie to natomiast czynności dokonywane w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej, polegające na zawieraniu lub doprowadzaniu do zawarcia umów ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności brokerskich.

Kiedy broker jest pośrednikiem ubezpieczeniowym?

W związku z powyższym, w analizowanej sytuacji nie ma wątpliwości, iż podmioty świadczące usługi brokerskie działają na rzecz podmiotów poszukujących ochrony ubezpieczeniowej. Bez wpływu na to pozostaje fakt, iż nie działają one na podstawie bezpośredniego zlecenia udzielonego przez klientów brokera polskiego. Zgodnie z zawartą w ww. przepisach definicją, czynności brokerskie są dokonywane w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej. Do zakwalifikowania świadczenia przedmiotowych usług jako pośrednictwa ubezpieczeniowego wystarczy więc sam fakt, iż broker ubezpieczeniowy działa na rzecz klientów brokera polskiego.

Natomiast o tym, czy dany podmiot jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, czy też nie, decyduje charakter wykonywanych przez niego czynności wewnętrznych. Dla spełniania przedmiotowego kryterium, nie wymaga się oczywiście, aby pośrednik utrzymywał kontakty ze wszystkimi stronami umowy ubezpieczeniowej. Pośredniczenie może polegać na samym wskazywaniu możliwości do zawarcia korzystnej umowy, bez analizowania jej treści.

Reasumując

Usługi brokerów zagranicznych stanowią zatem pośrednictwo pomiędzy podmiotami poszukującymi ochrony ubezpieczeniowej a zakładem ubezpieczeń w rozumieniu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, a tym samym podlegają zwolnieniu z opodatkowania bezpośrednio na podstawie art. 43 ust. 1 pkt. 37 ustawy VAT.